Các thì trong tiếng Anh: công thức và cách dùng

Thì là một khía cạnh phức tạp của ngữ pháp tiếng Anh, nhưng nó là ngữ pháp cần thiết để giao tiếp hiệu quả. Bằng cách hiểu các thì khác nhau và cách sử dụng chúng, bạn có thể truyền đạt suy nghĩ và ý tưởng của mình một cách rõ ràng và chính xác.

Dưới đây là tóm tắt nhanh công thức và cách dùng của các thì trong tiếng Anh theo cách diễn đạt đơn giản và gọn nhất cho bạn.

Thì hiện tại đơn

Thì hiện tại đơn (Present Simple) là một thì cơ bản trong tiếng Anh được sử dụng để diễn tả các sự việc thường xuyên xảy ra ở hiện tại hoặc các sự thật chung. Nó cũng được sử dụng để diễn tả các sở thích, ý kiến và tính cách của một người.

Công thức

Câu khẳng định	S + V (s/es cho ngôi thứ 3) + O
Câu phủ định	S + do / does not + V + O
Câu nghi vấn	Do / does + S + V + O + ?

Trong thì hiện tại đơn, động từ chia ở các ngôi thứ ba số ít (he, she, it) có thêm "s" hoặc "es" ở cuối từ. Ví dụ:

• I go to school every day. (Tôi đi học hàng ngày.)
• She plays the piano very well. (Cô ấy chơi piano rất giỏi.)
• They live in London. (Họ sống ở London.)

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Sự thật hiển nhiên, luôn đúng	The sun rises in the east.
Thể hiện hành động theo thói quen	I brush my teeth every morning
Thể hiện sự việc được lặp đi lặp lại	It snows every winter
Mô tả thời gian / ngày	The bus leaves at 8 o’clock daily
Mô tả cảm giác hoặc cảm xúc.	I'm scared of spiders
Thông tin hướng dẫn	Wet hands and apply soap

Thì hiện tại tiếp diễn

Thì hiện tại tiếp diễn (Present Continuous) là một thì trong tiếng Anh được sử dụng để diễn tả các hành động đang diễn ra tại thời điểm nói hoặc xung quanh thời điểm đó. Nó cũng có thể được sử dụng để diễn tả các kế hoạch trong tương lai gần hoặc những hành động đang diễn ra một cách tạm thời.

Công thức

Câu khẳng định	S + am / is / are + V-ing + O
Câu phủ định	S + am / is / are + not + V-ing + O
Câu nghi vấn	Am / Is / Are + S + V-ing + O ?

Trong đó, động từ to be được chia theo chủ ngữ như sau:

• I + am
• He / She / It + is 
• They / We / You + are

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Đang diễn ra	I am applying CV for a new job
Đang diễn ra ngay thời điểm nói	I am reading a book right now
Đang diễn ra và lặp lại nhiều lần	The climate is getting hotter every year
Diễn ra trong tương lai theo kế hoạch	She is leaving for London tomorrow.

Thì hiện tại hoàn thành

Thì hiện tại hoàn thành (Present Perfect) được sử dụng để diễn tả các hành động, sự kiện hoặc hiện tượng đã xảy ra trong quá khứ, nhưng có liên kết hoặc ảnh hưởng đến hiện tại.

Công thức

Câu khẳng định	S + have / has + V3/ed + O
Câu phủ định	S + have / has + not + V3/ed + O
Câu nghi vấn	Have/Has + S + V3/ed + O ?

Trong đó: have / has được chia theo chủ ngữ như sau:

• He / She / It + has
• I / We / They / You + have

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Sự việc vừa hoàn thành gần đây	She has just baked the cake.
Một thời điểm cụ thể (since)	I have lived in this city since 2014
Khoảng thời gian (for)	I haven’t met her for months
Đã xảy ra trong quá khứ, ảnh hưởng đến hiện tại	The corona-virus has damaged the economy of the world

Thì hiện tại hoàn thành tiếp diễn

Thì hiện tại hoàn thành tiếp diễn (Present Perfect Continuous) được sử dụng để diễn tả hành động đã bắt đầu trong quá khứ, tiếp tục trong quá khứ và vẫn còn đang tiếp diễn tại thời điểm hiện tại.

Công thức

Câu khẳng định	S + have / has + been + V-ing + O
Câu phủ định	S + have / has + not + been + V-ing + O
Câu nghi vấn	Have / Has + S + been + V-ing + O ?

Trong đó, have / has được chia theo chủ ngữ như sau:

• He /She / It + has + been
• I / We / They / You + have + been

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Khoảng thời gian kéo dài	I have been studying English for two hours
Bắt đầu trong quá khứ, kéo dài đến hiện tại	She has been working in that company since 2010

Thì hiện tại hoàn thành tiếp diễn thường được sử dụng để diễn tả một hành động đã bắt đầu trong quá khứ, vẫn đang tiếp diễn và có liên quan đến thời điểm hiện tại. Nó thường diễn tả một khoảng thời gian kéo dài hoặc nhấn mạnh vào sự liên tục của hành động trước đây.

Thì quá khứ đơn

Thì quá khứ đơn (Simple Past) được sử dụng để diễn tả các hành động hoặc sự kiện đã xảy ra và kết thúc trong quá khứ.

Công thức

Câu khẳng định	S + V2/ed + O
Câu phủ định	S + did + not + V + O
Câu nghi vấn	Did + S + V + O ?

Trong thì quá khứ đơn, động từ to be được chia theo ngôi như sau:

• He / She / It / I + was
• You / They / We + were

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Đã xảy ra và hoàn thành trong quá khứ	I visited my grandparents last weekend
Nói về người đã khuất	Albert Einstein presented the theory of relativity.
Câu điều kiện loại 2 (sự việc không có thật ở hiện tại)	If I were you, I would not do that

Thì quá khứ tiếp diễn

Thì quá khứ tiếp diễn (Past Continuous) được sử dụng để diễn tả hành động đang diễn ra tại một thời điểm xác định trong quá khứ.

Công thức

Câu khẳng định	S + was / were + V-ing + O
Câu phủ định	S + was / were + not + V-ing + O
Câu nghi vấn	Was / Were + S + V-ing + O ?

Trong đó, động từ được chia theo chủ ngữ như sau:

• He / She / It / I + was + V-ing
• You / They / We + were + V-ing

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Đang xảy ra tại 1 thời điểm xác định trong quá khứ.	I was reading my favorite novel last night.
Đang diễn ra ở quá khứ thì 1 sự việc khác cắt ngang	I was driving car when she called me.
Đang diễn ra song song tại 1 thời điểm trong quá khứ	She was drinking tea while she was watching TV

Thì quá khứ hoàn thành

Thì quá khứ hoàn thành (Past Perfect) được sử dụng để diễn tả một hành động hoặc sự kiện đã xảy ra trước một thời điểm khác trong quá khứ.

Công thức

Câu khẳng định	S + had + V3/ed + O
Câu phủ định	S + had + not + V3/ed + O
Câu nghi vấn	Had + S + V3/ed + O ?

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Diễn tả hành động xảy ra trước một hành động khác.	I had already finished my work when he called
Diễn tả một hành động đã kết thúc trong quá khứ và có kết quả rõ ràng.	I was happy. Why? I had passed the exam.

Thì quá khứ hoàn thành tiếp diễn

Thì quá khứ hoàn thành tiếp diễn (Past Perfect Continuous) được sử dụng để diễn tả hành động đã bắt đầu trong quá khứ, tiếp tục trong quá khứ và kết thúc trước một thời điểm khác trong quá khứ.

Công thức

Câu khẳng định	S + had + been + V-ing + O
Câu phủ định	S + had + not + been + V-ing + O
Câu nghi vấn	Had + S + been + V-ing + O ?

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Nhấn mạnh khoảng thời gian của một hành động đã hoàn thành trước một hành động khác.	She had been studying for two years before she got the degree.
Hành động diễn ra liên tục trong quá khứ và kết quả của nó có thể nhìn thấy được.	It had been raining since midnight.

Thì tương lai đơn

Thì tương lai đơn (Simple Future) được sử dụng để diễn tả các hành động hoặc sự kiện sẽ xảy ra trong tương lai.

Công thức

Câu khẳng định	S + will / shall + V + O
Câu phủ định	S + will / shall + not + V + O
Câu nghi vấn	Will / Shall + S + V + O ?

Trong thì tương lai đơn, động từ to be được chia như sau:

• S + will (not) + be + O
• Will + S + be +  O

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Diễn ra trong tương lai	I will call you tomorrow
Dự đoán tương lai	There will be flying cars by 2050
Đưa ra quyết định ngay lập tức	I will drink tea now.
Thể hiện lời hứa, yêu cầu hoặc cảnh báo.	I will call you later
Bày tỏ hy vọng hoặc đề nghị	The rain will stop tonight.
Thể hiện những hành động nhất định hoặc chắc chắn sẽ xảy ra	He will be 100 years old by next month.

Thì tương lai đơn thể hiện ý định, dự đoán hoặc quyết định về tương lai. Nó được sử dụng để diễn tả một hành động hoặc sự kiện sẽ xảy ra trong tương lai mà không có sự liên kết với thời điểm hiện tại.

Có thể sử dụng các trạng từ chỉ thời gian như: "tomorrow" (ngày mai), "next week" (tuần sau), "in the future" (trong tương lai) để cung cấp thông tin thời gian cụ thể trong câu.

Thì tương lai tiếp diễn

Thì tương lai tiếp diễn (Future Continuous) được sử dụng để diễn tả một hành động hoặc sự kiện sẽ đang diễn ra tại một thời điểm xác định trong tương lai.

Công thức

Câu khẳng định	S + will + be + V-ing + O
Câu phủ định	S + will + not + be + V-ing + O
Câu nghi vấn	Will + S + be + V-ing + O ?

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Diễn tả hành động sẽ xảy ra tại một thời điểm cụ thể trong tương lai.	They will be playing football at 6 p.m. tomorrow.
Diễn tả một hành động chắc chắn sẽ xảy ra trong tương lai.	They will be celebrating their first anniversary next week.
Thể hiện một hành động thường ngày sẽ xảy ra trong tương lai.	He will be attending the meeting on the first Monday of the next month.
Hỏi về kế hoạch tương lai.	Will they be waiting for us at the airport?

Thì tương lai hoàn thành

Thì tương lai hoàn thành (Future Perfect) được sử dụng để diễn tả hành động hoặc sự kiện sẽ hoàn thành trước một thời điểm xác định trong tương lai.

Công thức

Câu khẳng định	S + will + have + V3/ed + O
Câu phủ định	S + will + not + have + V3/ed + O
Câu nghi vấn	Will + S + have + V3/ed + O ?

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Diễn tả hành động sẽ hoàn tất vào một thời điểm cụ thể trong tương lai.	She will have baked the cake by 5 o’clock tomorrow.
Diễn tả hành động nhất định sẽ được hoàn thành trong tương lai.	I will have celebrated my birthday by 12 o’clock tonight.
Diễn tả sự việc hoàn thành trước một sự việc khác trong tương lai.	By the time you arrive, I will have finished cooking dinner.

Thì tương lai hoàn thành tiếp diễn

Thì tương lai hoàn thành tiếp diễn (Future Perfect Continuous) được dùng để mô tả hành động chưa hoàn thành tại một thời điểm cụ thể trong tương lai nhưng vẫn đang tiếp diễn.

Công thức

Câu khẳng định	S + will + have + been + V-ing + O
Câu phủ định	S + will + not + have + been + V-ing + O
Câu nghi vấn	Will + S + have + been + V-ing + O ?

Cách dùng

MÔ TẢ	VÍ DỤ
Kéo dài từ quá khứ liên tục đến một thời điểm xác định trong tương lai.	By the end of this year, I will have been living in this city for five years.

Kết luận

Các thì trong tiếng Anh là một phần quan trọng trong ngữ pháp. Nó được sử dụng để biểu thị thời gian của một hành động hoặc sự kiện. Có 12 thì trong tiếng Anh, mỗi thì được sử dụng để biểu thị một mối quan hệ thời gian khác nhau. 

Do đó, bạn có thể áp dụng một số mẹo để học và sử dụng các thì trong tiếng Anh một cách hiệu quả hơn như:

• Bắt đầu bằng việc học các thì cơ bản, chẳng hạn như thì hiện tại đơn, thì quá khứ đơn và thì tương lai đơn.
• Thực hành sử dụng các thì bằng cách viết các câu và đoạn văn.
• Luyện tập nghe và nói các thì với người bản xứ.

Cuối cùng, hãy kiên nhẫn và luyện tập thường xuyên. Bạn sẽ sớm nắm vững các thì trong tiếng Anh và giao tiếp hiệu quả hơn.